Yaşlılıkta sık görülen ve giderek artan bir sağlık sorunu olan Alzheimer, beyin hücrelerini etkileyerek hafıza kaybı ve bilişsel fonksiyonlarda azalmaya neden oluyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre yaklaşık 34-40 milyon kişi Alzheimer ile mücadele ediyor ve bu sayının 2050'de 139 milyona ulaşması bekleniyor. Alzheimer, bireyleri ve ailelerini derinden etkileyen uzun bir süreçtir. Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği'nden Dr. Hatice Ömercikoğlu Özden ile konuşarak hastalıktan korunma yollarını ele aldık. Türkiye'de de yaklaşık 700 bin kişi Alzheimer ve diğer demans türleriyle yaşıyor. Erken teşhis ve doğru yaşam tarzı değişiklikleriyle hastalığın seyrini etkilemek mümkün.

Alzheimer'dan Korunmak İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri

65 yaş üstünde daha sık görülse de aile öyküsü olanlarda daha erken yaşlarda ortaya çıkabilir. Alzheimer riskini artıran faktörler arasında yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, fiziksel aktivite eksikliği, sigara kullanımı, görme ve işitme sorunları yer alıyor. Ancak Dr. Özden, yaşam tarzı değişiklikleriyle bu riski azaltabileceğimizi vurguluyor. Beyni korumak için zihinsel aktivite çok önemlidir. Kitap okumak ve bulmaca çözmek yeterli değil, yeni şeyler öğrenmek (yabancı dil, müzik aleti çalmak, bilgisayar kullanmak) beyni uyarır ve sinir hücreleri arasındaki bağlantıları güçlendirir. Bu aktiviteler aynı zamanda sosyalleşmeyi ve yaşam enerjisini artırır. Düzenli egzersiz (günlük 30 dk yürüyüş, haftada birkaç gün yüzme veya bisiklet) hem kalp hem de beyin sağlığı için faydalıdır.

Sağlıklı Beslenme ve Sosyal Yaşamın Önemi

Beslenmede Akdeniz tipi diyeti (sebze, meyve, bakliyat, balık ve zeytinyağı ağırlıklı) tercih edilmelidir. Bu diyet, beyin için gerekli olan antioksidanlar ve sağlıklı yağları sağlar. Sosyal hayatın canlı tutulması da oldukça önemlidir. Arkadaşlarla, aileyle vakit geçirmek, sosyal etkinliklere katılmak, yalnızlığı önler ve zihinsel gerilemeyi yavaşlatır. İşitime ve görmeye dikkat etmek, duyuların açık olması beynin dış dünya ile iletişimini sağlar. Sigara kullanmamak, düzenli ve kaliteli uyku uyumak (uyku sırasında zararlı proteinlerin temizlenmesi) da beyin sağlığını korur.

Ruh Sağlığı ve Alzheimer Önleme

Ruh sağlığının korunması da çok önemlidir. Depresyon tedavisi, hobilerle uğraşmak, sanata yönelmek ve doğada zaman geçirmek zihinsel sağlığı destekler. Kafa travmalarından korunmak (kask kullanımı) ve hava kirliliğinden uzak durmak da Alzheimer riskini azaltır. Alzheimer'ın erken belirtileri arasında unutkanlık, günlük yaşam aktivitelerinde zorlanma, eşya kaybetme, aynı soruyu tekrar sorma, kelime bulmada güçlük çekme ve davranış değişiklikleri yer alabilir. Bu belirtileri fark edenler mutlaka bir hekime başvurmalıdır. Erken teşhis, hastalığın seyrini yavaşlatacak ilaç tedavisi başlanmasına ve güvenli bir ortam sağlanmasına olanak tanır. Hasta yakınlarının da bilgi sahibi olması ve destekleyici bir yaklaşım sergilemesi son derece önemlidir.

Alzheimer Tedavisi ve Destekleyici Yaklaşımlar

Alzheimer hastalığının henüz kesin bir tedavisi olmasa da, erken teşhis ve yaşam tarzı değişiklikleriyle hastalığın seyrini etkileyebiliriz. Düzenli hekim kontrolü ve takip, ilaç tedavisi ve destekleyici yaklaşımlarla yaşam kalitesini artırmak mümkündür. Hasta yakınlarına da bu süreçte düşen büyük bir görev vardır; sabırlı ve anlayışlı olmak, hastalık hakkında bilgi sahibi olmak ve ileride karşılaşabilecekleri zorluklar hakkında bilinçli olmak önemlidir. Son yıllarda Alzheimer'da artışın nedeni, hastalığın daha fazla tanınması, yaşam süresinin uzaması ve risk faktörlerinin daha iyi bilinmesidir.